Herdenking bij Indisch Monument zaterdag te volgen op TV West

Dit jaar kan de Nationale Herdenking 15 augustus 1945 bij het Indisch Monument hier in Den Haag vanwege de corona maatregelen helaas geen openbaar karakter hebben. Slechts een zeer beperkt aantal personen kan uitsluitend op persoonlijke uitnodiging bij de herdenking aanwezig zijn. Bij de herdenking zijn onder andere premier Mark Rutte en Koning Willem Alexander aanwezig. De herdenking, geregistreerd door de NOS, is LIVE te volgen bij Mediapartner Omroep West op TV West, online via de Omroep West app en de website Omroepwest.nl. De uitzending start om 12.15 uur en duurt tot circa 13.45 uur. De presentatie is in handen van Margriet Vroomans.

Op 14 augustus, de dag voor de Nationale Herdenking organiseert de Stichting Herdenking 15 Augustus 1945 ieder jaar een korte besloten herdenking bij de plaquette in de hal van het gebouw van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Daarbij leggen de voorzitters van de Eerste Kamer en de Tweede Kamer en de voorzitter van de Stichting Herdenking 15 Augustus 1945 een krans. 

Omdat de herdenking op zaterdag 15 augustus niet openbaar is, sloeg een aantal organisaties in Den Haag de handen ineen om met een gezamenlijk programma aandacht te besteden aan het feit dat 75 jaar geleden officieel een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog in het Koninkrijk der Nederlanden. Er is een alternatief programma in Museum Sophiahof, in en rondom de Grote Kerk en in de Koninklijke Schouwburg. Ook zijn er verschillende boottochten van rederij Willemsvaart door de Haagse grachten naar het Indisch monument. Aan boord zijn Indische hapjes en drankjes en muziek.

Alies Boenders van Museum Sophiahof vertelt in Haagse Ochtendradio waarom deze dag zo belangrijk is: “Er zijn heel veel mensen die roots hebben in Nederlands Indië en toen Nederland al bevrijd was, werd Indonesië nog bezet door de Japanners.” In het museum is een programma speciaal voor genodigden en samen wordt gekeken naar de Nationale Herdenking die op NPO1 wordt uitgezonden: “We hebben maar een heel klein clubje, omdat we rekening houden met de RIVM regels en het allemaal veilig willen doen”. Na afloop kunnen bij het miniatuurmonument bloemen worden gelegd: “De volgende dag zullen wij ze dan bij het echte grote Indisch Monument neerleggen”.

Ook reageert Boenders op het bekladden van het monument vlak voor 15 augustus. Op donderdagavond 13 augustus is het Indisch monument beklad door actiegroep Aliansi Merah Putih. De actiegroep zegt dat zij het een racistische herdenking vinden. Enkel mensen met een Europese status worden tijdens deze herdenking herdacht, terwijl 4 miljoen inheemse mensen stelselmatig uitgewist worden. Het einde van de bezetting herdenken vindt de actiegroep hypocriet, want hoe kan je het einde van een bezetting herdenken als je tegelijkertijd de bezetting en onderdrukking van niet-witte mensen legitimeert en niet benoemt. Zij doelen daarmee op de kolonisatie door Nederland. “Stichting Herdenking 15 Augustus 1945 herdenkt iedereen die is geraakt door de Japanse bezetting, dus alle slachtoffers. De herdenking is ook voor iedereen. De discussie is wel al een tijdje bezig en ik weet dat zij zich niet begrepen voelen. Alle slachtoffers worden herdacht, maar de manier waarop is wel heel Europees. De stichting probeert de herdenking wel echt inclusief te maken”, aldus Alies Boenders.

Museum Sophiahof aan de Sophialaan in Den Haag ontvangt vanaf 10.30 uur ouderen van de eerste en tweede generatie met wortels in Nederlands-Indië om gezamenlijk de Nationale Herdenking, uitgezonden door de NOS, te bekijken. Voorafgaand aan de herdenking maakt het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid een tijdreis: hoe werd Indisch Nederland verbeeld op de Nederlandse televisie? Na de herdenking krijgen bezoekers de gelegenheid om bloemen te leggen bij het miniatuur Indisch Monument op het terrein van Museum Sophiahof. Deze bijeenkomst is alleen toegankelijk voor genodigden.

Ieder jaar, tijdens de Nationale Herdenking op 15 augustus, worden alle slachtoffers herdacht van de Japanse bezetting en de directe gevolgen daarvan. Daarbij worden er verhalen verteld vanuit verschillende perspectieven. Dit jaar staat ook de Grote Kerk hierbij stil, in samenwerking met Dialoog in Den Haag. Na de dialoog over de betekenis van de herdenking kunnen bezoekers de officiële herdenking volgen en een kaarsje branden in de kapel van de kerk. Vanuit de toren van de Grote Kerk speelt beiaardier Gijsbert Kok nieuwe composities voor het carillon met hoorbare invloeden van de oosterse gamelanmuziek. Een beperkt aantal kunnen hieraan deelnemen, maar een kaarsje aansteken in de kapel tussen 13.30 en 14.30 is gratis en voor iedereen toegankelijk. Bij goed weer vertrekt om 14.30 uur een kleine processie muzikanten, spelend op gongs en klankschalen, vanuit de Grote Kerk naar de Koninklijke Schouwburg als opwarmer voor het matineeconcert.

De Indonesisch-Nederlandse componiste Sinta Wullur dit belangrijke geeft in de Koninklijke Schouwburg een theatraal concert uitgevoerd op de Global Gongs, die zowel oosters als westers kunnen klinken. De musici van ensemble Multifoon spelen rituele muziek op een installatie van tachtig bronzen gongs in alle maten. Astrid Seriese (De Indië Monologen) draagt teksten voor uit bestaande literatuur waarin de relatie tussen Indonesië en Nederland vanuit verschillende perspectieven, vanuit het verleden tot augustus 1945, wordt belicht. Voorafgaand aan het concert dat om 16.00 uur begint worden de leden van de processie om 15.15 uur welkom geheten door Eric de Vroedt, artistiek leider van Het Nationale Theater.