Den Haag presenteert sombere begroting en vraagt het Rijk om hulp: 'De rek is eruit'

'De rek is eruit,' zegt wethouder Anne Mulder. Al jaren gaat het niet goed met de financiën van de gemeente Den Haag. Maar de situatie is nu zo zorgelijk dat het de gemeente nog nauwelijks lukt om de begroting voor volgend jaar sluitend te krijgen. Alleen door een eenmalige meevaller na een rechtszaak tegen het Rijk en door een flinke greep in de al karige reserves, lukt het nog om zwarte cijfers te schrijven. Door:

Reden voor de precaire situatie is volgens de gemeente dat Den Haag simpelweg te weinig geld krijgt van het Rijk voor alle taken die moeten worden uitgevoerd. Daar komt bij dat vanwege uitblijven van een nieuw kabinet de landelijke overheid ook geen zicht kan geven op duidelijkheid voor de toekomst. Vandaar de oproep van wethouder Anne Mulder (VVD, financiën) donderdag bij het presenteren van de begroting voor volgend jaar: 'Beste Rijk! Geef ons zekerheid. Kom over de brug. U bent nu een onzekere partner. Wij willen weten waaraan we toe zijn.' De begroting van de gemeente voor volgend jaar is 2,9 miljard euro. Eigenlijk zou die een tekort kennen van ruim 19 miljoen. Maar omdat de gemeenten een sluitende begroting moeten inleveren, moest het stadsbestuur dus op zoek naar geld. Voor een deel kan het tekort worden opgevangen door een bedrag Den Haag kreeg van het Rijk naar een gewonnen rechtszaak over het bijstandsbudget, voor een deel door geld uit de reserves te halen. Die buffer is nu nog maar 50 miljoen, terwijl de gemeente eigenlijk 100 miljoen op de reserveplank wil hebben liggen.

Door de reserves aan te spreken is het probleem voor nu opgelost. Maar voor de periode daarna schetst Mulder een vergelijkbaar beeld. Ook dan jaarlijkse tekorten van 19 miljoen. Omdat dit de laatste maanden van deze coalitie zijn – in maart volgend jaar zijn er verkiezingen – zadelt het huidige college de opvolgers dus met een financieel probleem op. Maar volgens hem is het niet verantwoord dat het huidige stadsbestuur al maatregelen gaat nemen. Want de kans bestaat ook dat een nieuw kabinet gemeenten juist erg positief gezind is en dat er daardoor meer geld van het Rijk naar Den Haag komt. Bovendien vindt hij het ook niet gepast dat een oude coalitie nog keuzes maakt voor die nieuwe bestuursperiode.

Dat Den Haag er nu zo slecht voor staat, komt volgens de wethouder door een aantal factoren. Zo krijgt de stad volgens hem al jaren veel te weinig geld van het Rijk voor het betalen van de bijstandsuitkeringen. Datzelfde geldt voor de taken op het gebied van zorg en de WMO. Die gingen jaren geleden naar de gemeenten, maar ze kregen daarvoor nooit voldoende budget. Dat leidt bijvoorbeeld alleen volgend jaar al tot een tekort van 35 miljoen. Ook is het Rijk van plan om het Gemeentefonds – het geld dat naar gemeenten gaat – opnieuw te verdelen. Dat pakt slecht uit voor Den Haag, want daardoor zou de stad jaarlijks ook nog eens 35 miljoen minder krijgen. Al met al reden voor Mulder om te spreken over een 'somber beeld'. Volgens hem zijn de gevolgen daarvan straks ook te merken in de stad. Eigenlijk moet er flink worden geïnvesteerd, maar dat kan niet. 'En nu is er geen structureel geld voor voorzieningen en klimaat.'

Om de nieuwe coalitie straks toch iets lucht te geven, zijn ambtenaren op het stadhuis wel in beeld aan het brengen waarop kan worden bezuinigd en hoe de stad meer geld kan verdienen. 'Het nieuwe stadsbestuur heeft wel een klus te klaren.' Ondanks de sombere perspectieven geeft het stadsbestuur komend jaar nog wel geld uit aan dingen die echt niet kunnen wachten. Dat kan omdat de aanleg van de Rotterdamsebaan goedkoper was dan gedacht. Hierdoor is 42 miljoen beschikbaar. Van dat bedrag draagt de stad tien miljoen bij aan nieuwe huisvesting van de Universiteit Leiden in het centrum. Ook gaat er 4 miljoen naar de aanpak van een paar gebieden in de stad die dringend aandacht nodig hebben, zoals de Zevensprong, Weimarstraat, Kaapseplein en Duindorp. Verder komt er voor vier miljoen een nieuwe Sporthal in Loosduinen.

Opmerkelijk is verder dat de gemeente eigenaar is van een atoombunker onder de Schedeldoekshaven in het centrum van de stad. Hier konden ambtenaren en ministers schuilen tijdens een nucleaire aanval. Die wordt voor ruim 2 miljoen verbouwd. Het gemeentearchief krijgt er plek en er komen oefenruimtes voor Haagse popmusici.