Tijl Beckand na jaren oefenen dirigent Residentie Orkest: 'Ik kan nog geen noot lezen'

Hij kan geen noot lezen en heeft nooit het conservatorium gedaan. Hagenaar Tijl Beckand staat dit weekend dan ook voor de grootste uitdaging van zijn leven. Hij gaat namelijk in Amare het Residentie Orkest dirigeren. Samen spelen ze de Negende Symfonie van Beethoven. 'Ik ben hier geboren. Dit is mijn stad. Dat ik dit kan doen in het nieuwe concertcentrum in de stad. Dat maakt het voor mij wel helemaal af.' Beckand is een bekend liefhebber van klassieke muziek. Al meer dan tien jaar maakt hij televisieprogramma's over dit muziekgenre, zoals de Tiende van Tijl. Het idee voor het concert met het Residentie Orkest ontstond al in 2015, vertelt hij aan mediapartner

. 'We zijn toen begonnen met het voorbereiden van een programma over de Negende van Beethoven.' De presentator wilde echter niet alleen vertellen over het beroemde muziekstuk. 'Hoe vet zou het zijn als we een onderdeel in het programma zouden bouwen hoe ik leer om de negende te dirigeren? Op deze manier hoeven we niet alleen te vertellen over het leven van Beethoven, maar kunnen we dit in het programma inbouwen.'

Het bedenken is één ding, het uitvoeren is iets heel anders. 'Ik kan geen noten lezen en ik heb geen conservatorium gedaan. Ik kan alleen een heel klein beetje pianospelen', legt Beckand de opgave in West Wordt Wakker uit. 'Gelukkig kent men mij in de klassieke wereld een beetje door mijn televisieprogramma's en wisten ze gelijk dat ik het serieus meende toen ik zei dat ik wilde dirigeren. Maar dan nog kost het vijf jaar om het hele plan in werking te brengen.' Het Residentie Orkest stond achter de plannen en de Hagenaar kon Amare vastleggen. Maar toen moest Beckand het belangrijkste nog realiseren: namelijk dat hij het stuk ook daadwerkelijk kan dirigeren. 'De dirigent die mij het leert, Jules van Hessen, zei direct dat ik het niet in een half jaar kan leren. Dus ik ben al sinds 2018 week in, week uit aan het studeren.' Don't try this at home Hoewel Beckand wist waar hij aan begon, viel het het hem toch tegen. 'Ik dacht dat ik het stuk kende, want ik heb het misschien al wel duizend keer gehoord. Maar toen ik begon merkte ik al snel dat ik het helemaal niet kende. Ik moest elke noot deconstrueren en daarna helemaal opnieuw in elkaar zetten. Ik kan dan ook al tegen iedereen die dit leuk lijkt zeggen: don't try this at home. Het is een enorme aanslag op alles wat je doet. Vanaf maart ben ik er voor mijn gevoel elke dag de hele dag mee bezig geweest.' De voorbereidingen bestonden in eerste instantie vooral uit het leren wat het werk van een dirigent nou precies inhoudt. 'Daar heb je al een paar jaar voor nodig', legt Beckand uit. 'Je moet dit net zolang aanvliegen als wanneer je naar de universiteit gaat om wat te leren. Dus het was echt heel zwaar.' Je moet zien dat het orkest glimlacht Beckand doet een poging om uit te leggen wat hij vrijdag en zaterdag in Amare precies moet doen om ervoor te zorgen dat het optreden een succes wordt. 'Ik ga 75 minuten dirigeren en moet dan bijna elke seconde aangeven in welk tempo we zitten. Tegelijkertijd moet ik ook aangeven wanneer we harder of zachter gaan en wanneer de maat wisselt.' Maar nog belangrijker is het volgens de Hagenaar dat hij zorgt voor het spelplezier. 'Er moet iets ontstaan waardoor je ziet dat het orkest glimlacht. Ik moet het orkest vertrouwen geven in het spel. Er moet iets magisch ontstaan.' Vijf muzikanten Beckand is dus al jaren bezig met de voorbereidingen voor het concert, maar heeft nog niet met het orkest kunnen oefenen. 'Voor mij wordt het heel spannend. Want ik krijg het orkest pas, net als een echte dirigent, op 6 oktober om mee te repeteren. Tot die tijd heb ik alleen met twee pianisten gewerkt en af en toe vijf muzikanten gehad om het hele concert een keer door te spelen.' Hoe dan ook wordt het een bijzondere avond voor de muziekliefhebber. 'Ik heb veel klassieke concerten bijgewoond en dan is een stuk dat je honderd keer op de plaat hebt gehoord live compleet anders. Het verschil tussen Spotify en de concertzaal is enorm. Vandaar dat ik zo blij ben dat ik dit kan doen. In mijn eigen stad. Dat maakt het voor mij helemaal af.'