Onderzoek: 'Nieuwe rellen Schilderswijk niet uit te sluiten'

DEN HAAG - null
De rellen van afgelopen zomer in de Schilderswijk werden veroorzaakt door een reeks van dieperliggende problemen. Dat veranderen is een kwestie van een lange adem en daarom is het niet uit te sluiten dat er weer rellen uitbreken. Dat staat in een uitvoerig rapport van bureau Emma dat in opdracht van de gemeente Den Haag is gemaakt, meldt mediapartner
. Volgens het bureau voelt een deel van de jongeren in de wijk zich niet gehoord en gezien. Jongerenwerk corrigeert niet als er sprake is van crimineel gedrag. Verder kent de Schilderswijk sociale problemen die nog steeds niet zijn opgelost. Vanaf de jaren zeventig zijn er weliswaar veel nieuwe woningen neergezet, maar 'stenen alleen veranderen geen gedrag'. Bovendien is er sprake van een 'segregatieprobleem'. Daardoor heeft de overheid weinig greep op de wijk. Den Haag moet daarom de bewoners 'een stip op de horizon' bieden en zorgen dat er een wij-gevoel ontstaat, staat in het rapport. In augustus vorig jaar was sprake van, zoals de gemeente het zelf omschrijft, 'felle onrust en grootschalige ongeregeldheden' in de Schilderswijk. Het begon aanvankelijk met het opendraaien van brandkranen, maar liep daarna snel uit de hand. Auto’s en straatmeubilair werden vernield, er werd vuur gestookt op kruispunten en vuurwerk afgestoken. De politie moest een paar avonden hard ingrijpen om de rust te laten terugkeren. Negatieve berichten, felle discussies Dat  leidde tot veel negatieve berichten over de wijk en soms felle discussies in de politiek. De gemeente heeft Emma laten onderzoeken wat er precies is gebeurd en waarom dat het geval was. Volgens de onderzoekers is er ten eerste sprake van 'jongerenkwestie'. Met veel jongeren in de wijk gaat het goed, maar er is ook een groep die achterblijft – in de ogen van anderen tenminste. Die voelt zich 'buitenstaander en buitenstaander gemaakt'. Maar tegelijk speelt die groep dat ook zelf. Die groep kan moeilijk meekomen en wordt soms ook echt gediscrimineerd. De jongeren ervaren dat zelf als onrechtvaardig en vinden dat ze niet worden gerespecteerd. De onderzoekers: 'Dat uiten ze op straat en via sociale media, in een vorm die veel mensen als lamlendige rottigheid ervaren, maar die tegelijk een vorm van zelf-representatie en gehoor afdwingen is.' Opbouw van de wijk Het jongerenwerk doet te weinig op deze mensen 'van straat' te halen. Ook worden ze niet gecorrigeerd als er sprake is overlast gevend en crimineel gedrag. 'Strak handhaven vinden professionals ingewikkeld, terwijl dat wel zou moeten gebeuren', staat in het rapport. Een andere belangrijk element bij de rellen is de opbouw van de wijk. Die bestaat vooral uit sociale huurwoningen. Mensen die het beter krijgen, vertrekken. De mensen die niet weg kunnen, blijven achter. Terwijl die huidige bewoners wel zien dat het in de buurten vlakbij beter gaat, blijven zij hun bestaande problemen houden. Verder is er wel veel nieuwbouw neergezet, maar werd er daarbij te makkelijk vanuit gegaan dat dit ook 'tot wensgedrag' zou leiden. De onderzoekers: 'Maar stenen alleen veranderen geen gedrag. Verbetering van de wijk gaat per definitie samen met verbetering van het sociaal weefsel.' Alleen contact met eigen groep Een derde oorzaak van de rellen is dat sprake is van een 'segregatieprobleem', zeggen de onderzoekers. Mensen hebben vrijwel alleen contact met mensen uit de eigen groep. Alleen gebeurt dat hier niet op basis van het klassieke sociaaleconomische idee, dus dat rijkere mensen vooral omgaan met rijkere mensen. In de Schilderswijk hebben de bewoners vooral contact met mensen die hun wortels in hetzelfde land hebben, of hetzelfde geloof hebben. Er is sprake van sociaal-culturele en religieuze scheidslijnen. Dat is aan de ene kant goed, schrijven de onderzoekers, omdat mensen zich zo op hun gemak voelen. Maar het is ook lastig voor de overheid en dienstverleners, omdat die zich juist niet zo organiseren, onder meer vanwege de scheiding tussen kerk en staat. Het was een warme zomer Bovenop die structurele elementen, zijn er in augustus 2020 nog een paar extra dingen die ervoor zorgen dat de vlam in de pan sloeg. De onderzoekers constateren dat er in die zomer sprake was een een 'polariserend debat' op social media en in de traditionele media over de Schilderswijk. Dat zorgde voor spanningen in de wijk. Verder leidde de langdurige lockdown tot drukte in de wijk. Jongeren raakten hun stage of bijbaan (dagbesteding) kwijt. En net als de rest van Nederland waren zij gedurende de zomervakantie thuis. Verder was het uitzonderlijk warm, waardoor mensen sneller de straat op gingen. Kritiek op gemeente: geen regie De onderzoekers tonen zich ook op kritisch over de gemeente. Volgens hen was er geen sprake van 'regie', toen dat nog 'preventief en de-escalerend had kunnen werken'. Pas toen de ME de straat op moest, werd er beter gecoördineerd. De onderzoekers: 'Er was geen aanpak afgestemd, of om op terug te vallen. De meningen over wat te doen verschilden, de gemeente hield zich op de vlakte en men kwam onderling niet tot overeenstemming.' Verder signaleren ze dat de gemeente niet goed weet hoe de samenwerking met religieuze organisaties in de wijk – die daar een grote rol spelen – moet worden vormgegeven. Ingewikkelde situatie De onderzoekers concluderen dat hierdoor sprake is van een ingewikkelde situatie. Verandering vraagt tijd. Het stadsbestuur moet daarbij in ieder geval duidelijk laten zien waar het met de wijk en de bewoners naartoe wil. Het moet ook 'leiderschap' laten zien. Daarnaast is samenwerking noodzakelijk. De gemeente moet ervoor kiezen om met de groepen en mensen die echt de kern van de wijk vormen op te trekken. En ook duidelijk maken waarom met welke organisaties wel en niet wordt samengewerkt. Hierbij moet volgens het rapport meer aandacht zijn voor de samenwerking met religieuze en culturele organisaties. 'In de wijk wordt ervaren dat zij meer op afstand staan en dit betrokkenheid vanuit de wijk in de weg zit', zeggen de onderzoekers. Bovendien moet Den Haag ervoor kiezen om met de wijk in contact te blijven. Ook al gaat het daarbij soms om kleine gebaren. Stadsbestuur: veel winst te boeken Het stadsbestuur erkent in een reactie dat 'nog veel winst is te boeken'. Er zijn al gesprekken geweest met de wijk en afspraken gemaakt over het beter inzetten van het welzijnswerk. Die gesprekken worden voortgezet en daarna komt er een 'plan van aanpak'. In een verklaring benadrukt het stadsbestuur wel 'dat er veel positieve initiatieven en ontwikkelingen plaatsvinden' en dat het 'trots is op alle mensen uit de Schilderswijk'.
LEES OOK:

💬 Neem contact op! Heb jij een tip of opmerking voor de redactie? Stuur ons een bericht via het contactformulier!

Altijd op de hoogte van het laatste nieuws en achtergronden uit Den Haag? Download onze app en ontvang notificaties bij belangrijk nieuws uit jouw stad!