Zorgen over 'foute' politieke invloed: GroenLinks wil donaties beteugelen
16 februari 2022, 14:00 • 3 minuten leestijd
DEN HAAG - GroenLinks in de gemeenteraad wil donaties aan lokale politieke partijen aan banden leggen. Dat meldt mediapartner Omroep West. Alleen personen kunnen wat de partij betreft nog geld doneren en niet meer dan 5000 euro per jaar. Ondernemingen, stichtingen of andere rechtspersonen zouden lokale partijen niet meer mogen sponsoren. GroenLinks wil hiermee mogelijke ondermijning en politieke invloed van rijke geldschieters tegengaan en het vertrouwen in de lokale politiek versterken.
Partijfinanciering is een onderwerp dat regelmatig terugkomt in de debatten op het stadhuis. Landelijke partijen zijn wettelijk verplicht om donaties van meer dan 4500 euro te melden, maar op lokaal niveau zijn er geen regels. De raad kan alleen zichzelf regels opleggen en in Den Haag besloot een raadsmeerderheid daarom dat partijen elk jaar alle donaties boven de 500 euro openbaar moeten maken en openheid van zaken moeten geven over de partij- en campagnefinanciering.
Maar afgelopen zomer bleek in de praktijk dat partijen de regels allemaal anders uitleggen en uitvoeren. Drie partijen uit de gemeenteraad legden helemaal geen verantwoording af en van de partijen die wel openheid gaven, verschilde de mate van verantwoording per partij. Sommige gaven een uitgebreide financiële uitleg en andere gaven een beknopte versie.
De kwestie 'partijfinanciering' leidt in de Haagse gemeenteraad al jarenlang tot discussies, vooral rondom Hart voor Den Haag/Groep de Mos. Groep de Mos botst regelmatig met andere partijen, omdat De Mos donateurs zoals de eigenaar van zalencentrum Opera zou voortrekken. Volgens het Openbaar Ministerie (OM) hebben de voormalige wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui zich zelfs schuldig gemaakt aan corruptie, onder meer vanwege het regelen van nachtvergunningen voor de Opera. De twee ontkennen. Volgens De Mos misbruikte hij zijn positie niet om zaken voor donateurs te regelen, maar voerde hij slechts zijn verkiezingsprogramma uit.
Landelijke initiatiefwet
GroenLinks wil nu een stap verder gaan en duidelijkere regels opstellen. Deze moeten na de gemeenteraadsverkiezingen worden vastgelegd in een initiatiefvoorstel van alle partijen gezamenlijk. Het voorstel volgt op een eerder plan van landelijk partijleider Jesse Klaver van GroenLinks die een initiatiefwet maakte om grote donaties tegen te gaan.
'Hiermee willen we het vertrouwen in de lokale democratie versterken', zegt GroenLinks-raadslid Maarten De Vuyst bij mediapartner Omroep West. 'Het vertrouwen in de lokale politiek staat ontzettend onder druk. Helemaal hier in Den Haag. Daarom is het belangrijk dat mensen kunnen controleren van wie lokale politieke partijen hun geld krijgen.'
Transparantie
De Vuyst wil dat rechtspersonen zoals ondernemingen, stichtingen en andere organisaties geen geld meer doneren. 'Donateurs kunnen zichzelf anoniem maken als zij zich verschuilen achter een stichting of BV', zegt De Vuyst. 'Maar juist de lokale politiek is gebaat bij duidelijkheid en transparantie.'
Ook wil GroenLinks politieke giften beperken tot eenmalig maximaal 5000 euro per persoon per jaar. De Vuyst: 'Zo zijn partijen nooit van één geldschieter afhankelijk.' Daarnaast moeten indirecte donaties boven de 250 euro openbaar gemaakt worden. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om gratis zaalverhuur of het gratis drukken van campagnefolders.
Goede intentie
De Vuyst realiseert zich dat de financiële regels niet dwingend opgelegd kunnen worden. 'Maar de bereidheid bij partijen in de Haagse raad is er wel', zegt hij. 'Ik heb het reglement van orde van de gemeenteraad bekeken, maar die biedt geen mogelijkheden om dit te regelen. Deze regels opnemen in de APV zou schieten zijn met een kanon op een mug. Ik erken dat ik nog zoekende ben en ik houd er rekening mee dat het niet lukt. Maar ik reken op de goede intentie van veel partijen.'
Volgens Richard de Mos van Hart voor Den Haag hebben lokale partijen nou eenmaal donateurs nodig omdat zij niet, zoals landelijke partijen, profiteren van landelijke partijsubsidies. Maar De Vuyst ziet dat anders. 'Wij krijgen als lokale afdeling ook geen landelijke subsidie', zegt hij. 'Nog sterker: van iedere euro die een Haags partijlid betaalt, krijgen wij minder dan 25 cent. De rest gaat naar de landelijke-, provinciale- en Europese afdeling. Een lokale partij houdt de hele euro van een Haags lid.'
