Van Aartsen, Revis, De Mos en Wijsmuller: deze prominenten worden gehoord over Amare

Maandagmiddag wordt oud-wethouder Marnix Norder (PvdA) aan de tand gevoeld. Hij is van 2004 tot 2014 verantwoordelijk voor onder meer stadsontwikkeling. Norder moet samen met zijn collega Marjolein de Jong (D66, cultuur) de plannen voor de eerste versie van het cultuurpaleis door de raad proberen te loodsen. Dat is dan nog het ontwerp van architectenbureau Neutelings Riedijk. Aanvankelijk lijkt dat op sympathie te kunnen rekenen. Maar het gaat in die periode economisch niet zo goed met Nederland en al snel ontstaat verzet. Het zou met 181 miljoen euro te duur zijn. Het plan verscheurt daarom ook zijn eigen PvdA.

Maar Norder zet door. 'Dit wordt geweldig, een brandpunt van cultuur midden in de stad. Het is zo helder dat dit een verbetering is', aldus de wethouder. Op 31 oktober 2013 stemt de gemeenteraad uiteindelijk toch voor het plan. Wel steunt de voltallige oppositie een motie van wantrouwen tegen Norder. Onder regie van Norder worden ook de afspraken gemaakt met de gebruikers van het cultuurpaleis, die ook later nog overeind blijven. De commissie zal onder meer van hem willen weten waarom het Koninklijk Conservatorium in het gebouw terechtkwam en welke afspraken over de huur zijn gemaakt.

Op dinsdag 21 februari komt oud-burgemeester Jozias van Aartsen naar het stadhuis. Hij is destijds een groot voorstander van de bouw van het cultuurpaleis en maakt daar ook geen geheim van. Volgens Van Aartsen zou een internationale stad van recht en vrede een goed onderkomen voor belangrijke culturele instellingen verdienen. 'Ik hoop dat de raad kan meevoelen met het college dat het Spuiforum de verbeelding in steen is van de internationale roeping van Den Haag, van het verbinden van culturen, het doorbreken van grenzen. Geen bedeesdheid, maar durf', zegt hij in oktober 2012.

Tegenstanders vinden dat hij als burgemeester juist onafhankelijk boven de partijen zou moeten staan. In het stadhuis doen in die dagen verhalen de ronde dat Van Aartsen ook persoonlijk contact heeft met de bouwers van Amare om hen over de streep te trekken. Vraag aan hem zou dus kunnen zijn hoe intensief zijn bemoeienis was met het dossier.

Op vrijdag weer een oud-wethouder die zich flink met Amare bemoeide. Nu Boudewijn Revis. Hij erft het dossier na de verkiezingen van 2018 van Joris Wijsmuller. Revis gaat direct daarna afspraken maken met de bouwcombinatie, de veelbesproken 'package deal'. In juli van dat jaar maakt hij bekend dat de gemeente extra geld in het complex wil steken. Het gaat dan 210 miljoen in plaats van 176,6 miljoen euro kosten.

Volgens Revis is dat te verantwoorden. 'We stonden voor de keuze: doormodderen of aanpakken. Wij hebben voor aanpakken gekozen.' Interessante vragen aan Revis zijn welke afspraken hierover tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018 in het geheim zijn gemaakt tussen de partijen. En waarom ze daarover hun mond hielden tijdens de presentatie van het coalitieakkoord.

In zijn boek 'Mijn Verhaal' vertelt oud-wethouder Richard de Mos van Hart voor Den Haag hoe boos hij was over de mededeling van Revis dat er extra geld nodig is voor Amare. Tijdens de coalitiegesprekken zou namelijk zijn afgesproken dat er twintig miljoen extra naar het cultuurpaleis zou gaan. Maar dat worden er 31, blijkt een paar weken later. De Mos dreigt daarom zelfs even de net-aangetreden coalitie al te laten vallen. 'Dit doet het vertrouwen bij ons als coalitiepartner geen goed zo kort na de onderhandelingen', schrijft hij in zij boek.

Maar uiteindelijk gaat Hart voor Den Haag toch akkoord. De Mos zelf mag hierover op maandag 20 maart vertellen. De kwestie kwam ook al ter sprake tijdens de rechtszaak tegen De Mos. Want hij laat de stukken van Revis over de 'package deal' lezen aan adviseurs. Dat mag niet, vindt het Openbaar Ministerie, want het zou om vertrouwelijke informatie gaan. Volgens De Mos zelf is dat laatste niet waar.

Dinsdag 28 februari komt Joris Wijsmuller voor de commissie. Als raadslid voor de Haagse Stadspartij verzet hij zich altijd fel tegen de bouw van het 'oude' cultuurpaleis. Waarschijnlijk mede daarom groeit zijn partij bij de verkiezingen van 2014 naar vijf zetels. Wijsmuller wordt wethouder. Tijdens de coalitieonderhandelingen is afgesproken dat er toch nieuwbouw komt voor de culturele instellingen op het Spuiplein, maar dat er een heel nieuw en goedkoper ontwerp wordt gemaakt.

Wijsmuller neemt het dossier zelf op zich. Hij kiest voor een compleet andere aanpak. Een bouwcombinatie wordt verantwoordelijk voor het ontwerp, de bouw en het onderhoud. Op 15 juli 2015 wordt het plan voor wat later Amare gaat heten, gepresenteerd. Maar de bouw ervan verloopt niet vlekkeloos. Zo loopt een conflict met de bouwer zo hoog op dat het werk rond de Kerst van 2017 zelfs wordt stilgelegd. Volgens wethouder Wijsmuller is er een discussie over de 'mate van acceptatie van het eerste deel van het technisch ontwerp afbouw' met bouwer Cadanz. Vragen aan Wijsmuller zijn onder meer of hij het gevoel had dat de gemeente greep had op het project. En welke ruzies er nog meer waren met de bouwer.

De commissie heeft ook een aantal (voormalige) ambtenaren opgeroepen. Een daarvan is Henk Harms. Hij is lange tijd directeur ontwikkeling en realisatie van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling. Maar hij moet in mei 2020 vertrekken omdat uit onderzoek zou zijn gebleken dat hij zich niet aan de gedragscode van de gemeente heeft gehouden. Harms zou, aldus waarnemend burgemeester Johan Remkes destijds, 'niet transparant' hebben gewerkt rond de bouw van cultuurcomplex Amare.

Later blijkt dat Harms niet is ontslagen, maar dat in 'goed overleg' een akkoord is gesloten tussen de gemeente en de ambtenaar over diens vertrek. Uit geheime stukken die in bezit zijn van Omroep West wordt vervolgens duidelijk dat Harms de gemeente nadrukkelijk adviseert om geen procedures tegen hem te beginnen. Mocht dat wel gebeuren dan zou bij zo'n rechtszaak volgens hem informatie naar buiten komen die ook voor de gemeente 'niet bevorderlijk' is. Maandag 20 maart moet Harms onder ede komen vertellen wat hij nog weet over Amare. De commissie zal van hem onder meer willen weten of er geheime afspraken waren met de bouwer. En of er deals zijn gesloten over het gunnen van andere bouwprojecten aan VolkerWessels in ruil voor de bouw van Amare.

Verder moeten ook twee directeuren van VolkerWessels komen, Dick Boers en Piet van Hoeven. Het bouwbedrijf dat Amare realiseerde, liet eerder nog weten liever schriftelijk te willen reageren. Maar volgens de voorzitter van de enquêtecommissie, raadslid Arjen Dubbelaar, waren er geen afzeggingen binnengekomen. De directeuren zouden ook opheldering kunnen geven over hoe zij vinden dat het project door de gemeente Den Haag werd vorm gegeven.

De verhoren per dag:

Wil je de raadsenquête volgen? Dat kan via deze link van de gemeente Den Haag.