Gebiedsverbod A12 voor drie klimaatactivisten onterecht, verboden voor vijf anderen wel terecht
28 februari 2023, 13:59 • 3 minuten leestijd
DEN HAAG - Drie klimaatactivisten hebben onterecht een gebiedsverbod opgelegd gekregen voor de Utrechtsebaan (A12), heeft de rechtbank Den Haag dinsdag geoordeeld. De andere vijf aangehouden activisten van Extinction Rebellion hebben dit gebiedsverbod wel terecht opgelegd gekregen, omdat zij eerder al opriepen tot andere blokkades van de snelweg die hebben plaatsgevonden.
De drie hadden de openbare orde nog niet verstoord op het moment dat het Openbaar Ministerie een gebiedsverbod oplegde voor het stukje van de A12 in Den Haag. De blokkade op 28 januari moest toen nog plaatsvinden. 'Het gebiedsverbod kan daarom in hun geval niet in stand blijven', aldus de raadkamer, die de zaak achter gesloten deuren behandelde.
'Bij de andere vijf activisten ligt dat anders, omdat zij ook hebben opgeroepen tot eerdere blokkades, die al vóór het opleggen van het gebiedsverbod hadden plaatsgevonden.' De activisten moeten daardoor voorlopig wegblijven bij de Utrechtsebaan. Ze kunnen dus niet meedoen aan de klimaatdemonstratie op de A12 die gepland staat op 11 maart. Volgens de rechtbank is deze inbreuk op het demonstratierecht gerechtvaardigd, omdat dit in het belang is van de verkeersveiligheid.
'Extreem zwaar middel'
Het College voor de Rechten van de Mens stelde eerder juist dat het demonstratierecht ernstig onder druk stond door het aanhouden van klimaatactivisten voorafgaand aan de blokkade. 'De overheid moet demonstraties faciliteren', stelde het mensenrechtencollege eind januari. 'Inzet van strafrechtelijke instrumenten om de organisatie van een demonstratie te verhinderen is een extreem zwaar middel dat niet makkelijk te rechtvaardigen valt.'
De rechtbank wijst er nu op dat de Utrechtsebaan een drukke en belangrijke verkeersader is waar 70 kilometer per uur wordt gereden. 'Een blokkade op die weg kan dus leiden tot verstorende en gevaarlijke situaties. Het belang om dat te voorkomen weegt in dit geval zwaarder dan het demonstratierecht.'
Het stuk A12 in Den Haag ligt tussen het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en de tijdelijke Tweede Kamer in. Extinction Rebellion wil daarom op die plek demonstreren tegen subsidies voor fossiele energie. 'Gevaarlijk en ontwrichtend', vond het OM. Veel andere demonstranten gingen eind januari wel naar de demonstratie, waardoor de weg urenlang onbegaanbaar was. Meer dan zevenhonderd mensen werden gearresteerd. Boven de tunnelbak stonden nog eens vele honderden mensen om de activisten aan te moedigen.
'Dit staat op gespannen voet met onze grondrechten'
De advocaat van Extinction Rebellion Willem Jebbink is erg teleurgesteld dat de rechter het gebiedsverbod voor vijf klimaatactivisten intact heeft gelaten. 'Het is voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis dat een rechter oordeelt dat de officier van justitie het demonstratierecht zou mogen beperken', stelt de advocaat van de klimaatactivisten. 'Dit staat op gespannen voet met onze grondrechten.'
Volgens de grondwet mag een burgemeester wel een demonstratie beperken of verbieden. "Dus niet de officier van justitie", zegt Jebbink. 'We zijn daarom aan het onderzoeken of we een klacht indienen tegen Nederland bij het Europese hof.' De klimaatactivisten hebben nog vier maanden de tijd om te bepalen of zij een klacht indienen bij het Hof van Justitie van de Europese Unie.
