Hele jaar door strandtenten? 'Nog onduidelijk wat het op lange termijn betekent'

Sjouwend met een tas vol spullen komt onderzoeker Sierd de Vries (TU Delft) het strand op. Nadat hij enkele houten platen aan elkaar heeft vastgezet, ontstaat een soort tunnel. Aan de voorkant plaatst hij een grote ventilator. Daarmee simuleert hij de aanlandige wind. Met zijn schaalmodel onderzoekt De Vries de langetermijneffecten van kustbebouwing rond de duinen. 'Op basis van dit soort proeven en historische data kijk ik hoe duinen aangroeien', zegt hij.

Het is belangrijk onderzoek voor de strandtenteigenaren die elk jaar verplicht hun paviljoens moeten op- en afbouwen. Tijdens corona mochten ze bij uitzondering twee winters blijven staan om de financiële coronaschade wat te verzachten. Dit seizoen bouwen de uitbaters in onder meer Noordwijk en Scheveningen weer ouderwets hun paviljoens op.

Op het Scheveningse strand rijden de vrachtwagens met containers begin maart weer af en aan. Het is een flinke klus, die eigenaar van Beachclub Culpepper Annejet Phillipse jaarlijks zo'n 100.000 euro kost. Daarnaast beperkt het telkens op- en afbouwen haar om duurzame investeringen te doen, zoals in zonnepanelen. Phillipse zou dan ook het liefst permanent blijven staan, al dan niet het hele jaar open. 'Het is megaveel werk voor eventjes het strand op en af', zegt ze tijdens de opbouw. 'En waarom, vraag je je af.'

Het strand is een bijzonder gebied waar veel partijen wat over te zeggen hebben. Zo gaat de gemeente over de vergunningen voor de strandpaviljoens en bepaalt die dus of een strandtent wel of niet het hele jaar mag blijven staan. Omdat goede strandtenten onder meer zorgen voor toerisme en dus goed zijn voor de economie, is de gemeente Den Haag op dit moment bezig met nieuw strandbeleid waarin ook wordt gekeken naar permanente bebouwing.

Verderop langs de kust zijn gemeenten al verder. In Noordwijk stapte een van de ondernemers afgelopen najaar naar de rechter om de verplichte afbouw te voorkomen. Dat was zonder succes en zorgde voor de nodige spanning tussen strandtenteigenaren en de gemeente. Wel heeft dat het gesprek achter de schermen op gang gebracht, maar daar willen de ondernemers op dit moment weinig over kwijt. 'Daar komen we later op terug', zegt een van hen.

In Katwijk kunnen strandtenten die dat willen al een permanente vergunning aanvragen, maar stelt de gemeente als voorwaarde dat je dan ook het hele jaar door open bent. Die eis maakt het voor ondernemer Jacco de Leeuw van onder meer Willy Zuid onaantrekkelijk. 'Ik heb er dus voor gekozen om een nieuw tijdelijk paviljoen te kopen, dat wat lichter is en makkelijker in de op- en afbouw. Het is voor mij economisch niet haalbaar om ook in de winter open te moeten.'

Wanneer een gemeente een vergunning geeft voor het laten staan van de strandtenten, dan komen de waterschappen in beeld. Die bepalen aan welke voorwaarden zo'n paviljoen moet voldoen om het duingebied niet in gevaar te brengen. Het gaat bijvoorbeeld over de afstand tot de duinen en de zee, een verplichting om op palen te bouwen en de afstand tot andere permanente paviljoens. Verder is er een maximale grootte vastgesteld voor de strandtenten.

De waterschappen stellen deze voorwaarden omdat zij er verantwoordelijk voor zijn dat de mensen die achter de duinen wonen, droge voeten houden. Een belangrijke taak, waar ze geen enkel risico in willen nemen. 'Over tachtig jaar moet het ook nog veilig zijn', zegt Bas Knapp van Hoogheemraadschap van Rijnland. Hij is in het Hoogheemraadschap van Rijnland verantwoordelijk voor de strandtenten. 'Voor een goede aangroei van de duinen moet het zand uit de zee kunnen doorstuiven naar de duinen.'

Waar de waterschappen zich vooral bezighouden met veiligheid, kijkt ecoloog Vincent van der Spek naar ecologie. 'Het duingebied is rijk aan veel flora en fauna. In de duinen bij Scheveningen zit bijvoorbeeld veel kalk met belangrijke mineralen', zegt hij. Dat kalk is afkomstig van aanstuivend zand dat de duinen inwaait tijdens najaarsstormen. Het laten staan van strandtenten zou die neerslag van kalk mogelijk blokkeren. 'Het is de vraag of je dat wil voor zo'n uniek natuurgebied.'

Maar wat betekent het blijven staan van de strandtenten nu voor de duin-aangroei? Daar moet onderzoeker De Vries uiteindelijk een antwoord op geven. 'Als er een strandtent voor een duin staat, kan die strandtent de wind lokaal tegenhouden. De gevolgen daarvan zijn goed te zien. Het is alleen onduidelijk wat het op de lange termijn betekent voor het duingebied', zegt hij.

'De ontwikkeling van duingebieden gaan over honderden jaren. Strandtenten zijn echt een nieuw element in die dynamiek.' Vroeger waren strandtenten immers veel kleiner dan de paviljoens die het nu zijn.

Volgens De Vries spelen de verschillende seizoenen ook een rol. 'In de zomer is het maar de vraag of het hard waait en of de invloed van strandtenten dus significant is. In de winter waait het harder en dus zullen de strandtenten meer invloed hebben op de verplaatsing van zand richting de duinen.'

Voorlopig is het dus nog wachten op de resultaten van het onderzoek van De Vries. Ook duurt het nog even voordat de gemeente Den Haag het nieuwe strandbeleid af heeft. Dat wordt pas rond de zomer. Tot die duidelijkheid er is, bouwen de strandtenteigenaren op Scheveningen ieder seizoen hun hele paviljoen op en af. 'Timmeren, boren, schroeven, je rug breken', zegt Phillipse. Ieder jaar weer. Al zien de strandtenteigenaren er ook wel het positieve van in. 'Het markeert mooi de opening van het strandseizoen.'