Richard de Mos vrijgesproken in corruptiezaak

Naast De Mos en Guernaoui werden ook zes andere verdachten vrijgesproken van deelname aan een criminele organisatie en ambtelijke omkoping. Alleen horeca-ondernemer Atilla Akyol krijgt vier maanden voorwaardelijke celstraf opgelegd vanwege verboden wapenbezit.

De uitspraak is een grote nederlaag voor het Openbaar Ministerie (OM). Dat had bijna twee jaar onvoorwaardelijke celstraf geëist tegen De Mos en wilde eveneens de andere verdachten achter tralies hebben. Het OM heeft volgens de rechtbank met een eenzijdige, rigide 'rechttoe rechtaan' blik gekeken naar het politiek handelen van De Mos en zijn partij. De vele berichten tussen politici en ondernemers zijn, zonder oog voor de context, alleen door de corruptiebril bekeken. Ook was er weinig oor voor het verhaal van de verdachten, aldus de rechtbank, die een aantal subtiele steken uitdeelde. Veel dossiers die het OM belangrijk vond, vond de rechter irrelevant. Dat het OM het regelen van een hijskraan en de mogelijke gift van een houten vloer kenmerkte als verdacht, noemde de voorzitter 'futiel'.

Het vierenhalf jaar durende onderzoek draaide om ruim 100.000 euro aan donaties die de vijf ondernemers in 2018 deden aan Groep de Mos/Hart voor Den Haag. In ruil voor dat geld zouden de wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaouoi harder hebben gelopen voor deze ondernemers dan voor andere Hagenaren. Zo zou de nachtvergunning voor zalencentrum Opera zijn gekocht, zou De Mos zich vanwege Atilla Akyol hebben bemoeid met de verkoop van kantoorpand De Schilde en zouden vastgoedondernemers invloed hebben gehad op het woningbeleid.

Dit gedrag van 'voor wat, hoort wat' was volgens het OM zo planmatig dat de aanklager sprak van een criminele organisatie. De rechter is het daarmee niet eens. De donaties van ondernemers waren bedoeld voor een politieke partij en geen giften aan personen. En vooral lokale partijen leunen sterk op donaties, omdat die geen subisidies krijgen. Deze giften zijn dus van maatschappelijk en democratisch belang, waardoor in algemene zin beter kan worden gesproken van goede bedoelingen dan van kwade intenties. Bij de donaties aan Groep de Mos was dit volgens de rechtbank niet anders. De appjes die hier volgens het OM op wijzen, zijn volgens de rechtbank uit hun context gehaald.

Een ander belangrijk onderdeel van corruptie zijn geleverde diensten in ruil voor de giften. De Mos en zijn partijgenoten hebben altijd gezegd dat ze, met hun zogeheten ombudspolitiek, iedereen hielpen die bij hen aanklopte. Al ging het daarbij om losliggende stoeptegels.

De rechtbank geeft hen daarin nu gelijk. Ja, De Mos maakte zich hard voor een nachtvergunning voor Opera, maar deed dat open en bloot en voor meerdere ondernemers. Ja, hij benaderde donateurs om winkelpanden te huren aan De Leyweg, maar had het ook best gevonden als daarin andere ondernemers waren gekomen. En ja, hij zette wethouder Liesbeth van Tongeren onder druk om De Schilde over te dragen naar zijn portefeuille, maar die interesse kwam ook doordat hij hierdoor waarschijnlijk attractiepark Plopsaland kon vestigen bij de Uithof. Het belang van de ondernemers was dus ook het belang van De Mos, die als wethouder wilde 'shinen', en bovendien van anderen in de stad. Dat De Mos voor ideeën over horeca en vastgoed ten rade ging bij de ondernemers, vindt de rechter heel gezond in een democratie.

De Mos en Guernaoui zijn dus niet alleen vrijgesproken vanwege een gebrek aan bewijs, de rechtbank ziet vooral aanwijzingen dat er geen sprake was van corruptie. Omdat corruptie het kernfeit was waaraan deze 'criminele organisatie' zich schuldig zou hebben gemaakt, veegde de rechtbank ook die verdenking van tafel, zonder daar al te veel woorden aan vuil te maken. Verder achter de rechter meineed en schending van het ambtsgeheim niet bewezen. Dat laatste omdat het lekken van informatie niet gebeurde om personen te bevoordelen. Daarmee zijn nagenoeg alle strafbare feiten geschrapt. Alleen Atilla Akyol krijgt een voorwaardelijke celstraf om dat er bij hem thuis een wapen is aangetroffen zonder vergunning.

De acht verdachten reageerden zeer emotioneel toen duidelijk werd vrijspraak zou volgen, het OM was snel vertrokken. Via de telefoon noemde een woordvoerder van het OM de uitspraak 'teleurstellend'. De aanklager beraadt zich nog over een hoger beroep.

De rechter verzocht het OM in ieder geval om vergelijkbare oordelen over partijdonaties niet meer over te laten aan het strafrecht. Er bestaan op dit moment nog geen regels voor donaties aan lokale politieke partijen, en de rechter vindt dat niet slecht. 'Vanwege het belang van partijdonaties als toonbeeld van worteling in de maatschappij moeten deze niet teveel aan banden worden gelegd.'

Oordelen hierover moeten zoveel mogelijk plaatsvinden in de politieke arena. Voor die controle, door bijvoorbeeld gemeenteraad en het stadbestuur, is transparantie wel van essentieel belang, aldus de rechter.

Welke gevolgen deze uitspraak verder gaat hebben, moet nog blijken. Hart voor Den Haag werd vanwege de corruptieverdenkingen uitgesloten bij de afgelopen coalitieonderhandelingen. De Mos heeft eerder gezegd dat hij bij vrijspraak alsnog wil toetreden tot het college van burgemeester en wethouders. Vrijdag herhaalde hij die uitspraak nog eens. Na het meireces wil Hart voor Den Haag hierover een debat in de raad.