Scholen doen schoolreisjes in de ban: gemeente legt geld bij
24 mei 2023, 10:41 • 3 minuten leestijd
DEN HAAG - Steeds meer scholen stoppen met het organiseren van schoolreisjes of buitenschoolse activiteiten, zoals het kerstontbijt. Dat blijkt uit onderzoek van de gemeente Den Haag, de schoolbesturen en de Stichting Leergeld. Oorzaak is een goed bedoelde wetswijziging, die slecht uitpakt. De gemeente legt nu geld bij om de problemen het hoofd te bieden. 'Het is onacceptabel dat scholen stoppen met schoolreisjes', vindt wethouder Hilbert Bredemeijer (CDA).
Alle leerlingen van het basis- en voortgezet onderwijs moeten mee kunnen doen aan alle activiteiten die de scholen organiseren, ook als ouders de vrijwillige ouderbijdrage niet kunnen of willen betalen. Dat is sinds 1 augustus 2021 vastgelegd in de wet. Het moet voorkomen dat kinderen uit arme gezinnen uitgesloten worden van schoolreisjes en andere activiteiten. Scholen zijn daarom sindsdien verplicht om expliciet te vermelden dat de ouderbijdrage vrijwillig is.
De nieuwe regel blijkt sommige scholen in het hele land onbedoeld in de problemen te brengen. De ouderbijdrage was altijd al vrijwillig, maar scholen hoefden ouders daar niet op te wijzen. Nu zij daar wel toe verplicht zijn haken sommige ouders af, waardoor de budgetten voor dit soort activiteiten opdrogen en verschillende scholen zijn gestopt met schoolreisjes en andere activiteiten. Voor Haagse ouders met een kleine beurs geldt bovendien dat zij sinds 2021 de ouderbijdrage niet meer vergoed kunnen krijgen via de Ooievaarspas, omdat schoolreisjes voor alle kinderen gegarandeerd zouden moeten zijn.
Ooievaarspas
Maar de wetswijziging blijkt dus slecht uit te pakken. PvdA en SP in de Haagse gemeenteraad drongen er eind 2022 daarom bij het college op aan om in Den Haag een onderzoek uit te voeren naar de effecten van de wetswijziging en het afschaffen van de vergoeding van de ouderbijdrage via de Ooievaarspas. Dat onderzoek is nu afgerond.
De gemeente Den Haag heeft het onderzoek dit voorjaar uitgevoerd in samenwerking met de schoolbesturen en Stichting Leergeld, die arme gezinnen helpt. Onderzocht is of er sprake is van verschraling van het aanbod van buitenschoolse activiteiten in de stad. Daarnaast heeft het college de schoolbesturen gevraagd of er - ondanks de beschikbare subsidie voor het organiseren van buitenschoolse activiteiten en schoolreisjes - sprake is van groeiende verschillen tussen scholen, waarbij specifiek aandacht is gevraagd voor de positie van scholen in kwetsbare wijken.
Uit het onderzoek blijkt dat een 'groeiend aantal' scholen te maken krijgt met teruglopende inkomsten uit de vrijwillige ouderbijdrage. 'Ouders die in het verleden een beroep deden op de Ooievaarspas, betalen nu geen ouderbijdrage', schrijft wethouder Bredemeijer aan de gemeenteraad. 'Daarnaast zijn er steeds meer ouders die in het verleden geen gebruik konden maken van de Ooievaarspas maar het wel financieel moeilijk hebben die nu geen ouderbijdrage meer betalen. Tot slot betalen sommige ouders die dat wel zouden kunnen ook niet meer, omdat de ouderbijdrage expliciet vrijwillig is en deelname aan de schoolreisjes door de wetswijziging gegarandeerd is.'
Kwetsbare wijken
Het probleem is het grootst in 'kwetsbare' wijken. 'Scholen met ouders die de bijdrage nog wel kunnen en willen betalen, organiseren nog steeds (school)reizen', aldus Bredemeijer. 'De wetswijziging heeft er dus voor gezorgd dat de verschillen tussen leerlingen zijn verkleind, maar ook dat de verschillen tussen scholen groter worden.' Bredemeijer vindt dat 'onacceptabel'.
Voor scholen met veel kwetsbare leerlingen bestaat al een subsidie waarmee zij een bedrag van 10 of 20 euro per leerling kunnen krijgen, maar dit bedrag is niet toereikend, zegt Bredemeijer. 'Hiermee kunnen zij iets in de eigen buurt of wijk organiseren, maar voor kinderen uit kwetsbare wijken is het juist belangrijk dat zij hun horizon verbreden door deel te nemen aan een schoolreisje of activiteit buiten de eigen wijk en stad.'
Hogere subsidie
Daarom trekt het college de portemonnee en verhoogt dit jaar de subsidie van 360.000 euro naar 1,3 miljoen. Dat betekent dat scholen een subsidie van 40 of 50 euro per leerling kunnen aanvragen, in plaats van 10 of 20 euro. Ondertussen zoekt ook het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap naar een oplossing, zegt Bredemeijer. Daarvan hangt af of er in Den Haag ook in 2024 nog maatregelen nodig zijn.
