Vlaggetjesdag zonder Hollandse Nieuwe valt toch goed in de smaak

'Lekker, Hollandse Nieuwe', roept een groep dames, wijzend naar een bord bij een viskraam met de tekst 'Hollandse Nieuwe, ze zijn er weer!'. Navraag leert dat dit toch niet klopt. 'Ze komen pas volgende week', zegt een tiener die vis staat te snijden achter de kraam. 'Maar we hadden geen tijd om een ander bord te regelen.'

Klanten trekt het in elk geval wel. Er staat een lange rij bij de kraam. Veel mensen denken dat ze een Hollandse Nieuwe te pakken hebben. 'Ja, ze zijn er gewoon', zegt een dame overtuigd. Een ander stel weet wel hoe het zit. 'Maar ik moet bekennen dat ik geen verschil proef.'

De duizenden bezoekers moeten het dus doen met 'oude' haring van vorig jaar. Voor een aantal van hen is dat wel een teleurstelling. 'We komen speciaal voor de Hollandse Nieuwe', vertelt een dame, die uit Katwijk is gekomen. 'En nu hoor ik dat die er helemaal nog niet is.' 'Lekker zeg', roept haar vriendin geïrriteerd. 'Gaan we alsnog bestellen dan?'

Maar wat maakt nou eigenlijk een Hollandse Nieuwe? 'Het gaat om het vetpercentage van de haring', vertelt haringkenner Aron van het Havenpaleis. 'Om tot een echte Hollandse Nieuwe verwerkt te worden, moet het percentage vet van de vis zestien procent zijn en dat was helaas niet zo.'

Gelukkig heeft Aron nog geen klachten gekregen over zijn haring. 'Het is ook geen enorm verschil in smaak hoor. En uiteindelijk is er niet één perfecte haring voor iedereen. Wat ik vies vind, vind jij misschien juist wel heerlijk.'

In de haven liggen een paar boten die vandaag zijn te bezichtigen. Een ervan is de Noordster. Een oud vissersschip, dat in originele staat wordt teruggebracht door vrijwilligers. Veel daarvan hebben zelf gevaren en komen uit schippersgezinnen. Eén bekent dat hij op zijn dertiende al aan het werk ging als visser. 'De eerste keer ging ik stiekem mee als verstekeling. En ze gingen echt niet omkeren. Vanaf dat moment was ik gewoon onderdeel van de bemanning.'

'Het was een andere tijd', legt vrijwilliger Bert uit. 'Veel mensen hadden geen geld om hun kinderen te laten studeren. Op jonge leeftijd werken, was heel normaal.' Maar er zaten wel risico's aan het vak. 'De zee kan heel gevaarlijk zijn en schippers kwamen regelmatig niet terug. Zo ook de broer van mijn vader, die nog maar elf jaar oud was.'

Wie ook bijzondere herinneringen aan de Noordster heeft is Jacob Toet. Hij werkte jaren geleden twee jaar als matroos op de vissersboot. Jacob is terminaal ziek, maar kan dankzij de hulp van Stichting Ambulancewens vandaag nog één keer aan boord van het schip, waaraan hij met zo'n warm gevoel terugdenkt. 'Ik mis het hoor, het varen', zegt hij met een zachte stem. 'Het was een mooie tijd.'

Lopen kan Jacob niet meer dus wordt hij met ambulancebed en al naar de Noordster gebracht. 'Ik ben erg dankbaar dat dit kan.'

'Laat me je helpen', zegt Jessica tegen haar dochter. Ze leggen de laatste hand aan hun Scheveningse klederdracht. 'Dit is de eerste keer dat ik dit draag, vertelt dochter Sara trots. Op hun hoofden pronkt een ijzeren hoofdtooi met gouden sierknopen. Over dit hoofdijzer is een witte muts gespannen. 'Afhankelijk van je situatie, waren er verschillende soorten mutsjes', weet Anja Verbaan. Zij is samen met drie oudere dames vissersnetten aan het repareren. Vroeger een taak van de vissersvrouwen.

'De doordeweekse muts is van een fijne, effen witte stof. En als je in rouw was, omdat je man of kind niet was teruggekomen van zee, droeg je een muts van dikkere stof', aldus Anja. 'Zij hebben zelf nog in klederdracht gelopen', zegt ze wijzend naar de twee dames naast haar. 'Dat gebeurde tot in de jaren zestig, dus nog niet eens zo heel lang geleden.'

Voor Anja is het belangrijk dat de Scheveningse tradities niet worden vergeten. 'Ik kom uit een echt Schevenings gezin en we mogen trots zijn op dit stukje cultureel erfgoed.'

Daar zijn de meeste Scheveningers het wel mee eens. 'Dit is toch prachtig', zegt Willem, terwijl hij om zich heen wijst. 'Ik woon hier aan de haven en ik zou nooit van mijn leven verhuizen.'

Vlaggetjesdag is voor de Scheveningers een moment om haring te proeven, maar vooral ook om samen te komen. Om de vraag of het uitblijven van de Hollandse Nieuwe voor hen een grote teleurstelling is, moeten ze een beetje lachen. 'Ik ga niet liegen: een beetje gek is het wel. De veiling van het eerste vaatje en de Hollandse Nieuwe proeven hoort erbij. Maar we gaan alsnog een harinkje happen zometeen hoor.'