In strijd tegen wegwerpverpakkingen wordt het patatje duurder, of je moet een eigen bakje meenemen

Staatssecretaris Vivianne Heijnen (CDA) deelde woensdagmiddag gratis friet uit aan de Lange Vijverberg. Voorwaarde is dat frietliefhebbers hun eigen lege bakje meenemen. De bewindsvrouw van Infrastructuur en Waterstaat vestigt met de gratis frietlunch de aandacht op de nieuwe regelgeving rond plastic verpakkingen die per 1 juli ingaat.

Een plastic frietbakje of koffiebeker mag vanaf die datum niet meer gratis worden meegegeven. Deze regel geldt voor ondernemers van horecabedrijven, afhaalrestaurants en marktkramen. De overheid hoopt op deze manier milieuvervuiling en verspilling tegen te gaan.

In Nederland worden elke dag negentien miljoen plastic bekers en voedselverpakkingen weggegooid. Onder druk van Europese wetgeving moet het gebruik van wegwerpplastic in ons land in 2026 met 40 procent zijn teruggedrongen.

Stichting Nederland Schoon is blij met deze nieuwe ontwikkeling. 'Er zijn straks dus drie mogelijkheden', vertelt Ingrid Goethart in Haags Bakkie. Je kunt je eigen bakje meenemen, er kan een alternatief aangeboden worden door de horecagelegenheid óf je betaalt extra voor de plastic verpakking.'

Hoeveel de consument voor het plastic moet betalen is aan de ondernemer, maar de overheid heeft wel richtlijnen vastgesteld. Zij raden aan om 25 cent te vragen voor een beker en 50 cent voor een maaltijdverpakking.

Snackbareigenaar Fred Steenwijk vertelt op zijn beurt dat hij de nieuwe regels niet praktisch vindt. 'Patat is een impulsaankoop. Mensen denken niet bij zichzelf; 'misschien ga ik vanmiddag wel een frietje of een milkshake halen, dus laat ik mijn bakje meenemen.' En doen ze dat niet, moeten ze dus meer betalen.'

Steenwijk verwacht dat de meeste mensen dat gewoon zullen doen. 'Je ziet het nu al gebeuren met blikjes. Ik maakte me zorgen over het statiegeld, maar klanten kopen het toch. Sommige mensen nemen het blikje mee, maar de meesten gooien het gewoon weg.'

'Het vervelende is dat alternatieven voor plastic zo duur zijn. Ik vind het echt wel belangrijk om mensen bewust te maken en goed voor het milieu te zijn, maar een papieren of rietsuiker bakje is gewoon vijf keer zo duur als een plastic bakje. En dan kun je de prijs van je product wel omhoog gaan gooien, maar dan zit je de consument in de weg en dat wil ik niet.'

Om diezelfde reden is Fred niet van plan om veel geld te vragen voor zijn plastic bakjes. 'De overheid heeft richtprijzen gegeven, maar naar wat ik begrijp mag je als ondernemer ook gewoon 1 cent vragen. Ik wil het graag minimaal houden.'

Wegwerpen zit diep in onze genen, dus het is de vraag of klanten vanaf juli echt hun eigen bakje in hun tas gaan meenemen. Toch heeft Stichting Schoon goede hoop. 'Het is een gedragsverandering en dat is altijd wennen', vindt Goethart.

'Een eigen tasje meenemen vonden mensen eerst ook gek, maar dat is nu doodnormaal. En de eigen waterfles is ook niet meer uit het straatbeeld te denken. De meeneem koffiebeker is het volgende wat gebruikelijk zal worden denk ik en het eigen bakje zal waarschijnlijk wat langer duren. Toen ik met mijn eigen pannetje bij de snackbar kwam om het concept uit te proberen, werd er een beetje lacherig over gedaan. Maar dat gaat vanzelf over.'