Haagse coalitie sneuvelt nog geen jaar na het aantreden

VVD-fractievoorzitter Lotte van Basten Batenburg: 'We vinden het onverteerbaar dat andere partijen zelfs niet bereid zijn om een mogelijke samenwerking te verkennen. We kunnen niet onze democratische principes verloochenen omdat partijen bang zijn er in machtspositie op achteruit te gaan.'

Met dat besluit kwam een einde aan een week vol spanning in het Haagse stadhuis. Het Den Haag FM-radioprogramma Spuigasten meldde zaterdag al dat er een crisis in de lucht hing. Intensief overleg achter de schermen tussen de coalitiegenoten mocht afgelopen dagen niet baten.

De VVD vond dat na de vrijspraak door de Rotterdamse rechtbank van de oud-wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui Hart voor Den Haag een kans moest krijgen om weer aan de coalitie deel te nemen. Vooral GroenLinks en PvdA weigerden dat. Die partijen vinden dat er een te groot verschil in idealen is.

Volgens Van Basten Batenburg 'blokkeerden' GroenLinks en PvdA daarmee 'een ultieme poging van de liberalen om samen verkennende gesprekken te voeren met Hart voor Den Haag'. De fractieleider van de VVD: 'Die partijen willen doorgaan met het college alsof er niets is gebeurd. Deze onverkwikkelijke rechtszaak heeft de stad bijna vier jaar lang in zijn greep gehad. Dan is het nu onverantwoord om te kiezen voor het eigen partijbelang, in plaats van algemeen democratisch belang. Soms zijn er in het leven situaties waarin je niets te kiezen hebt, maar alleen het juiste kan doen.'

De VVD herinnerde er ook aan dat na de verkiezingen van 2022 het ‘democratisch proces’ niet normaal kunnen heeft kunnen plaatsvinden omdat meerdere partijen vanwege de toen nog lopen de rechtszaak niet met Hart voor Den Haag wilden samenwerken. 'De grootste partij werd bij voorbaat uitgesloten van het dagelijks bestuur van de stad. Daarmee werden ook al hun ruim 30.000 kiezers uitgesloten', aldus de VVD.

Die partij had daar destijds zelf ook nog wel begrip voor. Maar nu is er geen reden meer om Hart voor Den Haag uit te sluiten. Daarom zou, aldus Van Basten Batenburg, er nu alsnog een 'open gesprek' moeten worden gevoerd met Hart voor Den Haag.

Donderdag sprak de raad vanaf 16.00 uur 's middags over een mogelijke deelname van Hart voor Den Haag aan de coalitie. De vergadering verliep soms chaotisch, zo was er al direct aan het begin onduidelijkheid over de vraag welke partijen een voorstel van D66 steunden om uit de impasse te komen. De vergadering werd ook diverse malen geschorst voor overleg tussen VVD, D66, GroenLinks, CDA en PvdA.

Daarna bleek dat het voorstel van D66 om als coalitie met alle oppositiepartijen - dus ook Hart voor Den Haag - te gaan praten over hun wensen voor de komende begroting de VVD niet ver genoeg ging. De liberalen kwamen vervolgens met een eigen motie, die wel gesteund werd door D66 en het CDA, maar niet door collegepartijen GroenLinks en PvdA.

Die partij bleken uiteindelijk wel bereid om met Hart van Den Haag in gesprek te gaan - maar tot een zekere grens. 'Over betere samenwerking tussen de coalitie en Hart van Den Haag', benadrukte GroenLinks-fractievoorzitter De Vuyst. Maar dus niet over een mogelijke toetreding van Hart voor Den Haag tot het college. Aan de andere kant stonden VVD, D66 en CDA die in coalitieverband wel verkennende gesprekken met Hart voor Den Haag wilden aangaan.

Uiteindelijk vroeg VVD-fractieleider Van Basten Batenburg de coalitiegenoten om helderheid over het doel van eventuele gesprekken. 'Dit is de dag dat we eruit moeten komen.' Maar na die oproep bleven zowel De Vuyst van GroenLinks als fractievoorzitter Janneke Holman van de PvdA stil: ze sloegen hun tweede termijn over. Daarop maakte de VVD bekend dat de twee liberale wethouders Kavita Parbhudayal en Anne Mulder hun ontslag gaan indienen.

D66 liet na afloop van het debat weten 'teleurgesteld' te zijn in het feit dat de VVD 'bestuursverantwoordelijkheid opgeeft'. Fractieleider Marieke van Doorn vindt dat het onderlinge vertrouwen in het stadhuis én het vertrouwen van de burger in de politiek nu 'nog verder is beschadigd'.

De PvdA noemt het 'onbegrijpelijk' en 'onverantwoordelijk' dat de VVD uit de coalitie stapt. 'Den Haag verdient beter dan dit besluit van de VVD.' Die partij herhaalde na afloop van het debat in een verklaring te kiezen voor 'een stevige sociale agenda'. 'Op inhoudelijke en ideologische gebaseerde overtuigingen, gaan wij niet in een rechte coalitie met én de VVD en Hart voor Den Haag.'

GroenLinks stelt 'verbaasd en teleurgesteld' te zijn over de keuze van de VVD. 'Vanaf morgen werken we aan nieuwe stabiliteit. Dat is wat alle Hagenaars verdienen', aldus die partij.