Den Haag laat gedenksteen 'Soldaat van Oranje' verpauperen: 'Dit kan absoluut niet'
3 juli, 08:45 • 4 minuten leestijd
DEN HAAG - In 2003 werd het met veel eerbied en militair vertoon geopend: het Soldaat van Oranjestrand. Aan de Scheveningse boulevard werd in aanwezigheid van allerlei hoogwaardigheidsbekleders een plaquette onthuld door Erik Hazelhof Roelfzema, 'de Soldaat van Oranje'. Nu, ruim twintig jaar later, ligt die er bijzonder treurig bij en dat schiet de initiatiefnemer en politici in het verkeerde keelgat. De gemeente belooft ondertussen beterschap.
Zo chic als de onthulling twintig jaar geleden, zo deplorabel ligt de plaquette er nu bij. Vaal en met afgesleten letters. Duidelijk aangetast door de elementen. En dan ook nog eens gelegen tussen de fout geparkeerde scooters en stinkende afvalcontainers, omlijst door de geur van frituurvet.
De plaquette is bedoeld om de Engelandvaarders te eren. Dat waren mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog naar het buitenland waren gevlucht en daar vanuit de Duitsers hielpen te bestrijden. Dat gebeurde vanuit Engeland, vandaar de naam. Voor speciale militaire operaties brachten ze mensen en spullen van daaruit naar Scheveningen. De Soldaat van Oranje, Erik Hazelhoff Roelfzema, was één van hen en schreef een boek over zijn belevenissen. Dat werd verfilmd en ging in 2010 als musical in première. En in 2003 werd er dus een strand naar vernoemd, om hem en de mede-Engelandvaarders te eren.
De Haagse historicus Willem Post kwam ooit met het idee, in een column op Radio West. 'Daarna stond de telefoon roodgloeiend. Iedereen vond het een goed idee. Daarop werd ik benaderd door een medewerker van toenmalig wethouder Bruno Bruins. Toen is dat bordje er gekomen.' Post herinnert zich de onthulling nog goed. 'Hazelfhoff Roelfzema werd er speciaal voor ingevlogen vanuit Hawaii, waar hij woonde. Het hele Kurhaus was afgehuurd, koninklijke militaire kapel erbij, de burgemeester, andere Engelandvaarders.'
Zo werd de plaquette in 2003 onthuld:
Onthulling gedenksteen voor Engelandvaarders
'En nu ligt het er zo bij', verzucht de historicus. 'Dit ziet er niet uit. Leuk dat ze miljoenen verdienen met die musical over Soldaat van Oranje in Valkenburg, maar hiér gaat het om. Dit is de echte historische plek. Hazelfhoff Roelfzema heeft hem mij zelf aangewezen. Als je met je gezicht naar de zee staat, links van de Pier, tot aan de eerste zwarte golfbreker, die nu weg is.'
Hazelhoff Roelfzema stond er op dat zijn collega-Engelandvaarders ook werden geëerd, vervolgt Post. 'Hij heeft persoonlijk de tekst op de plaquette goedgekeurd. Dit doet er heel erg toe, dit is bijna heilige grond', zegt hij. 'Dan is het eerst met allerlei toeters en bellen onthuld, kom ik daar twintig jaar later, ligt het er zo bij. Dat kan absoluut niet. We mogen nooit vergeten wat hier is gebeurd.'
Ook politiek baalt: 'Dit doet pijn aan je ogen'
Dat vindt ook raadslid Coen Bom (Hart voor Den Haag). 'Ik ben het met de heer Post eens. Dit doet pijn aan je ogen. De Engelandvaarders verdienen een passend eerbetoon.' Ook zijn CDA-collega Kavish Partiman vindt dat er wat aan moet gebeuren. 'Goed dat er aandacht is hiervoor. De gemeente moet dit in ere herstellen', vindt hij.
Een woordvoerder van de gemeente zegt desgevraagd dat Den Haag waarde hecht aan de plaquette. 'Ondanks het feit dat deze regelmatig wordt gereinigd, is de plaquette helaas kwetsbaar voor invloeden van wind, zand en zee. In 2019 zijn daarom ook een aantal letters hersteld.'
Da's toevallig: plaquette wordt schoongemaakt
Toevallig blijkt de gemeente na vragen van Omroep West net van plan te zijn volgende maand een nieuwe reinigingsbeurt uit te voeren. De gemeente ziet ook in dat de huidige locatie niet ideaal is. De woordvoerder: 'Tegelijkertijd zijn we hoe dan ook van mening dat deze thuishoort op een plek vlakbij het Soldaat van Oranjestrand. Daarom wordt bij de geplande vernieuwing van dit deel van de boulevard naar een nieuwe passende plek gezocht.'
Volgens raadslid Bom moet dat de plek zijn waar het daadwerkelijk is gebeurd. 'Niet eentje die de gemeente beter uitkomt', zegt hij. Ook moet de gemeente wat hem betreft 'met iets beters komen dan zo'n treurig bordje.' En: 'Een duinpannetje vinden wij geen rechtdoen aan de verdiensten van deze oorlogshelden.' Het CDA vindt een prominentere plek ook een prima idee.
Zes jaar geleden al klachten over erbarmelijke staat
Willem Post denkt daarnaast aan een groter bord. 'Dat kost wat, maar dat kan de gemeente denk ik wel lijden. Misschien kunnen ze ook op zoek gaan naar een betere coating, maar daar heb ik geen verstand van.' Wel moet de tekst exact zo blijven als hij nu is, vindt de historicus. 'Elders plaatsen op de boulevard vind ik niet erg, als het maar aan het Soldaat van Oranjestrand is.'
Zes jaar geleden waren er overigens ook al klachten over de slechte staat van de gedenksteen en ook toen moest de gemeente daar op gewezen worden. In die tijd is ook besloten een straat naar Hazelhoff Roelfzema te vernoemen. Goed nieuws: nu is ook duidelijk waar die eindelijk komt. 'Een deel van de Zeekant dat op een duin ligt tussen de Visafslagweg, de Vissershavenweg en de Strandweg krijgt als nieuwe naam Erik Hazelhoff Roelfzemaduin', laat de gemeente weten.
