Inwoners Laak worden bedolven onder reclames voor fastfood: GGD maakt zich zorgen over gevolgen

De GGD Haaglanden vecht al jaren tegen het grote aanbod van ongezond eten en de vele reclames die daarvoor gemaakt worden in Laak. Aan de hand van het actieplan Haagse Aanpak Gezond Gewicht (HAGG) probeert de GGD het eetpatroon van de bewoners te veranderen. Maar het probleem is niet op te lossen met alleen een enthousiaste uitleg over goed eten.

Want als er zoveel reclame wordt gemaakt voor junkfood, voelt het als dweilen met de kraan open, vertelt Nori van Balkom, projectleider gezondheidsbevordering in de wijken Laak en Spoorwijk. 'Mensen realiseren het zich niet, maar wanneer je in zo'n wijk woont gaat je belevingswereld vaak niet veel verder dan die wijk. Het doet er niet toe hoeveel gezonde opties er vijf kilometer verderop zijn. In deze wijk kopen ze hun eten en hier wordt alleen het ongezonde gepromoot. Dan ben je natuurlijk veel sneller geneigd om dat te kopen.'

Wat ook meespeelt is dat in de wijk ook veel mensen met kleinere portemonnee wonen, vertelt Van Balkom. En mensen met een krapper budget hebben volgens haar al minder aandacht voor het vinden van gezond eten. 'Wanneer je in die positie zit en terugkomt van een zware werkdag, heb je minder energie om gezonde keuzes te maken. Eetkeuzes maak je dan op de automatische piloot. Als de hele leefomgeving enkel fastfood promoot, eet je dus fastfood.'

Deze irritaties tegenover de grote hoeveelheid fastfoodreclames in het stadsdeel worden gedeeld door haar collega Wendy Schneider. Zij is programmamanager van de HAGG. Schneider heeft ervoor gezorgd dat op veel plekken waar bewoners samenkomen nu fruitschalen worden neergezet in plaats van snoepschalen.

Schneider stimuleert ook gesprekken met buurtbewoners waarbij ze met elkaar delen hoe je het beste een makkelijke, gezonde maaltijd kan maken. 'Maar het blijft lastig tegenwicht te bieden aan de hoeveelheid reclame voor ongezond eten. Tegen elke euro die wordt besteed aan voorlichting over gezond eten, wordt zo'n 2000 euro besteed aan reclame over ongezond eten.'

Bewoners in Laak hebben ook snel het gevoel dat er 'met het vingertje' naar ze wordt gewezen, vertelt Schneider. 'Terwijl alle reclame die hier gemaakt wordt voor fastfood veel explicieter met de vinger wijzen is. Die bedrijven wijzen alleen naar hun eigen producten.'

In de buurt zijn ook andere mensen die proberen hun wijkgenoten te te helpen om gezonder te leven. Zoals Himanchu Kachhwaha, eigenaar van het veganistische restaurant Veggiesaurus, vlakbij Laak aan de Binkchorstlaan. Hij is vastbesloten om bewoners te laten zien dat gezond eten lekkerder is dan ongezond eten. Maar dat is niet alles: 'Wanneer je goed, gezond eet, word je ook een sterker mens.'

Kachhwaha hangt de filosofie aan dat het lichaam bestaat uit miljoenen cellen die constant afbreken. Die cellen hebben eten nodig om te kunnen herstellen. 'Wanneer je lichaam herstelt via gezond eten wordt het een stuk sterker dan wanneer het herstelt via ongezond eten.'

Toen Kachhwaha jaren geleden vanuit India naar Den Haag verhuisde, miste hij het gezonde eten uit zijn moederland. Wat hij hier zag was vooral een groot aanbod aan ongezond voedsel. 'Dit wilde ik niet, dus stond ik elke dag zelf in de keuken.' Na een poosje bedacht hij dat als hij toch elke dag kookt, hij net zo goed ook voor anderen kan koken. Daarom begon hij zijn restaurant.

Laak bleek de ideale locatie te zijn voor zijn 'paradijs voor goed eten'. Hier waren er amper restaurants of winkels met voedzaam eten. Onterecht volgens Kachhwaha. Hij vindt dat er in het centrum alleen mensen komen die snel een hapje willen doen. 'In stadsdelen zoals Laak komen mensen om te genieten van het eten', vertelt Kachhwaha. Dat maakt dat dit voor hem de perfecte locatie is. 'Mensen zullen hier merken wat het verschil is tussen je cellen laten herstellen via gezond eten en je cellen laten herstellen via ongezond eten.'

Ook in de politiek zijn er zorgen over de grote hoeveelheden reclames voor fastfood in de wijk. Volgens Partij voor de Dieren-fractievoorzitter Robert Barker wordt de vraag naar ongezond eten alleen maar groter door de hoeveelheid reclame die de bedrijven mogen maken. 'Reclame voor fastfood leidt direct tot een grotere vraag naar fastfood.' De gemeente heeft als doel om een gezonder eetpatroon te stimuleren, stelt Barker. Vandaar dat hij wil dat het beleid van de gemeente wordt aangepast.

De gemeente zelf ziet dat steeds minder mensen willen dat er zoveel reclame voor fastfood wordt gemaakt. Op dit moment wordt onderzocht hoe dit soort reclames uit de publieke ruimte kunnen worden geweerd. Maar dit heeft nu nog niet geleid tot een verbod of andere maatregelen.

Barker legt uit dat de reclames pas kunnen worden geweerd op het moment dat er nieuwe reclamecontracten worden gesloten. Dan kan de gemeente weigeren contracten af te sluiten met bedrijven die producten aanbieden die niet bevorderlijk zijn voor de inwoners. Maar volgens hem duurt dat te lang en is sneller actie nodig. 'Sommige van de reclamecontracten lopen door tot 2027. Voor die tijd wil je al ingrijpen.' Het liefst zou hij zien dat er zo spoedig mogelijk een verbod komt op reclame voor fastfood.

De eigenaar van Veggiesaurus gaat in ieder geval niet stoppen met het promoten van zijn gezonde eten. Kachhwaha is ervan overtuigd dat 'goed eten' mensen altijd zal overhalen om een gezondere leefstijl aan te nemen. 'Wanneer mensen gaan voelen dat je cellen beter herstellen wanneer je gezond eet, veranderen ze vanzelf van gedachten.'