In deze fabriek worden sokken gemaakt voor én door daklozen: 'Droom is werkelijkheid geworden'

'En dit is dan waar de sokken gemaakt worden', vertelt een medewerker wijzend naar een aantal machines. Bezoekers wurmen zich in de kleine ruimte om een kijkje te kunnen nemen. Het is de officiële opening van de Social Sock Factory en mensen zijn van heinde en verre gekomen om te zien wat er in deze fabriek precies gaat gebeuren.

De Social Sock Factory is een initiatief van sokkenmerk Goods, samen met het Leger des Heils. Goods werd drie jaar geleden opgezet door de Tilburgse Niels Hermus. Het bedrijf ontwerpt sokken, maar doet dat niet met de hulp van gevestigde kunstenaars en grote bedrijven, maar met kunstenaars die dakloos geweest zijn of met een verslaving of psychische problemen kampen. 'Kunstenaars met een verhaal', zoals Niels ze noemt.

Elke eerste van de maand lanceert Goods een nieuwe sok, ontworpen door zo'n kwetsbare creatieveling. En zo is er inmiddels een collectie van achtentwintig sokken.

Goods ontwerpt de sokken niet alleen samen met daklozen, maar voor elk paar sokken dat verkocht is, wordt één paar effen sokken gedoneerd aan de daklozengemeenschap. En deze doneersokken zullen voortaan gemaakt worden in de fabriek aan de Koperwerf in Den Haag. Een bijzonder gegeven, want meestal wordt kleding ergens ver weg in het buitenland gemaakt.

'Het cirkeltje is nu rond', vertelt een geëmotioneerde Niels. 'Niet alleen het ontwerpproces, maar ook het maakproces hier laten plaatsvinden en daarbij ook weer kwetsbare mensen in dienst kunnen nemen, is echt een droom die uitkomt.'

In de fabriek worden de effen doneersokken gemaakt van recyclede spijkerstof. 'Want sokken worden heel weinig gedoneerd, maar spijkerbroeken wel', legt Niels uit. 'De sokken die door kunstenaars zijn ontworpen, worden niet in de fabriek gemaakt. 'Daar zijn die sokken te ingewikkeld voor', aldus Jan. In de fabriek wordt gewerkt door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dat kunnen ex-daklozen zijn, maar ook mensen die nog in behandeling zitten in een kliniek en hun dagbesteding hier mogen invullen.

De mannen vinden het belangrijk om te benadrukken dat deze mensen juist een grote aanvulling kunnen zijn voor je bedrijf. 'Natuurlijk is het aanpassen en hebben deze mensen soms een gebruiksaanwijzing. Maar dat betekent niet, dat ze niet ontzettend waardevol zijn en hard werken. En het mooiste is als je iemand weer ziet opbloeien en door ziet groeien naar een beter en stabieler leven. Daar doen we het uiteindelijk voor.'

In een van de ruimtes van de fabriek wordt gedemonstreerd hoe de sokken gestreken worden op twee ijzeren, hete strijkvoeten. 'Je doet ze er zo omheen', laat medewerker René zien. 'Je laat ze er even op zitten en daarna maak je er een mooi bundeltje van en doe je dit afbreekbare label erom. Want daklozen gaan zo'n papiertje echt niet in de prullenbak gooien, kan ik je vertellen.

Het is gemaakt van olifantengras, daar had ik nog nooit van gehoord.' René kwam na een scheiding en het verlies van zijn huis op straat terecht en was twee jaar dakloos. Een moeilijke periode voor de vriendelijke Hagenees.

'Ik kwam in de winteropvang terecht en dacht; ik heb een probleem. Ik ben dakloos, maar ik blow en drink niet. En dan is er dus geen hulp voor je, want je bent te normaal. De manager van de opvang kwam naar me toe en zei; 'waarom ga je niet eens bij de Koperwerf kijken, daar is dagbesteding. Ik liep om vijf voor acht binnen en om acht uur was ik al aan het werk', vertelt hij lachend.

'Eigenlijk draag ik geen sokken', zegt hij, wanneer iemand vraagt of hij gratis sokken mee mag nemen. 'Tenzij ik wandelschoenen aan heb.' 'Je bent dus niet het beste reclamebord voor ons, besef ik me nu', grapt Niels.

Een van de kunstenaars die een sok mocht ontwerpen voor Goods, is Marcel van Gent. Hij ontwierp de 'dragon sok', geïnspireerd door graffiti kunst. Marcel liep na jarenlang als verhuizer gewerkt te hebben meerdere hernia's op. Hij kon niet meer werken en begon de pijn te verdoven met alcohol.

'Elke dag met pijn leven, gun je je ergste vijand niet toe', vertelt hij. Kunst is voor Marcel een uitlaatklep. 'En een gezondere dan de alcohol', zegt hij grinnikend. 'Als ik me niet goed voel, ga ik tekenen. Daar kan ik mijn gevoel in kwijt.'

'Ik heb 'm gekocht hoor', zegt een dame, die met de sokken van Marcel in haar handen aan komt lopen. Marcel bedankt haar glunderend. 'Als ik hier sta en naar mijn eigen ontwerp kijk, ben ik wel heel trots. Mensen dragen een stukje van mij aan hun voeten!'