Nieuw plan voor arbeidsmigratie: 'Moeten weten wie waar woont en werkt om misstanden te voorkomen'

Het is voor de gemeente van belang om te weten waar mensen wonen. Maar arbeidsmigranten - zeker de mensen die voor een korte periode in Den Haag verblijven - vallen snel onder de radar. Wethouder Martijn Balster (PvdA, Arbeidsmigratie) komt vandaag met een nieuw plan om deze registratie, maar ook het welzijn en de woonsituatie van arbeidsmigranten in de stad te verbeteren.

'We zien dat heel veel arbeidsmigranten in een buitengewoon kwetsbare positie wonen en werken', aldus de wethouder. 'En we moeten erkennen dat het water ons over de schoenen loopt.'

De arbeidsmigranten huren vaak in de particuliere sector. Daar worden te hoge gerekend en voor te kleine en onveilige woningen. Ook de werkomstandigheden zijn regelmatig ondermaats: 'Er heerst een diepe rot in de arbeidsmarkt en de macht ligt vaak buiten de gemeente', zegt Balster.

Vooral het welzijn van deze mensen is geregeld in het geding. Arbeidsmigranten leven vaak met grote hoeveelheden mensen in kleine woningen waardoor de veiligheid in het geding is. De wethouder beschrijft hoe hij een woning in Rustenburg en Oostbroek aantrof met beschimmelde muren en brandgevaarlijke elektriciteitskastjes. 'Zij kunnen geen kant op als er brand uitbreekt', aldus Balster.

Ook de sociale steun kunnen deze groep mensen slecht vinden. Doordat zij de taal niet spreken en niet wegwijs zijn binnen de gemeente lopen zij ondersteuning en voorzieningen mis. 'Via een community builder kwamen wij in contact met een Bulgaarse vrouw in de Schilderswijk', zegt de wethouder, 'Zij leefde met een gezin met twee kinderen in een kamer van twaalf vierkante meter. Zij kreeg geen steun en haar kinderen gingen niet naar school.'

Hoofdzaak voor de gemeente is om te achterhalen hoeveel arbeidsmigranten in Den Haag verblijven en waar zij wonen. 'Wij moedigen mensen aan om zich te registeren, maar we zien dat veel mensen dat nog niet doen', aldus wethouder Balster. 'Het is niet verplicht om je te registeren en wij zien dat ook als een groot probleem in de wetgeving.' Door middel van betere voorlichting en sleutelfiguren in de wijk wil de wethouder deze mensen toch aanmoedigen om zichzelf wel te registeren.

'We moeten weten wie waar woont en werkt', aldus Balster. 'Dat is voor ons belangrijk om misstanden op te sporen.' Deze registratie hangt samen met verschillende problemen in de stad: door een onderschatting van het aantal bewoners wordt er gerekend met een kleinere hoeveelheid afval in een wijk en weten hulpdiensten zoals de brandweer niet of leegstaande huizen toch worden bewoond.

Anjo Hoogendoorn werkt voor de Haagse Pandbrigade en komt geregeld woningen tegen die leeg zouden staan, maar eigenlijk bewoond worden door arbeidsmigranten. Doordat registratie vaak ontbreekt, is het voor de pandbrigade moeilijk om bij te houden wie waar woont. Maar ook wetgeving zorgt soms voor problemen. 'De nieuwe privacywetgeving maakt het voor ons extra moeilijk', aldus Hoogendoorn. 'We kunnen hierdoor moeilijk gegevens met elkaar te delen om een goed beeld te krijgen in welke woningen het misgaat.'

De pandbrigade controleert de woonomstandigheden van arbeidsmigranten en met het nieuwe plan komen er meer handvatten om deze situatie te verbeteren. 'In de Wet goed verhuurderschap is ook een element van betaalbare huur opgenomen', zegt Hoogendoorn. 'Dat betekent dat we de huurprijs kunnen controleren en in sommige gevallen ervoor kunnen zorgen dat te hoge huren omlaag gaan.'

'Het grote probleem is dat werkgevers en uitzenders nauwelijks verantwoordelijk worden gesteld voor de huisvesting van arbeidsmigranten', stelt Balster. 'Ze openen nieuwe kassen en distributiecentra zonder ook maar enige zorg te dragen voor de huisvesting.' Uitzendbureaus moeten beter gaan bijhouden waar hun cliënten verblijven. De gemeente gaat onderzoek doen naar de uitzendbureaus in de stad. Ook wordt onderzocht of er een vergunning kan komen voor deze bedrijven.

Op de schouders van de werkgevers liggen volgens Balster zwaardere verantwoordelijkheden. Als bedrijven voornamelijk arbeidsmigranten in dienst nemen, moeten zij volgens hem ook de huisvesting gaan regelen. 'Geen bed, dan ook geen business', zegt hij. 'We moeten werkgevers en uitzenders hier veel zwaarder verantwoordelijk voor stellen. Dat kan nu vanwege het arbeidsrecht nog niet, dus daar hebben we de steun van de Rijksoverheid bij nodig.'

Ook werpt de wethouder een andere vraag op: 'Als een bedrijf bijna alleen arbeidsmigranten in dienst neemt en alle producten worden geëxporteerd, willen we dan wel zo'n onderneming in onze regio?' De bijdrage van deze bedrijven aan de lokale en regionale economie is daarmee miniem volgens Balster.

Ondanks de drempels, zijn er ook concrete plannen. Er wordt harder ingezet op het integreren van arbeidsmigranten. 'Er is niks zo permanent als een tijdelijke arbeidsmigrant', aldus wethouder Balster. Zo komen er meer avondlessen Nederlands en moet de toegankelijkheid tot onderwijs voor kinderen van arbeidsmigranten makkelijker worden.

Sleutelfiguren en veldwerkers in de wijken worden ingezet om beter te communiceren met deze groep. Ania Paszak is zo'n sleutelfiguur en gaat met een informatiebus de stad in. 'Wij zijn hartstikke blij met de nieuwe plannen', zegt Paszak. 'We waarderen het dat de gemeente meer meedenkt met de migranten en informatie beter gaat delen in andere talen. Mensen wisten niet dat ze subsidies konden aanvragen en sociale huurwoningen kunnen regelen. We horen van alle kanten enthousiaste berichten.'