Terwijl de HTM met personeelstekorten worstelt, rijdt Reynaldo met groot plezier in zijn bus

Ouders met kleine kinderen, hordes studenten, toeristen, ambtenaren op weg naar hun werk: buschauffeur en trambestuurder Reynaldo Alberto ziet elke dag allerlei verschillende mensen zijn voertuig instappen. Het korte gesprekje dat hij met hen voert, maakt het werk zo enorm leuk, vertelt hij enthousiast. 'De route is altijd hetzelfde, maar de passagiers verschillen elke rit weer. Dat maakt dat elk traject anders is.'

Reynaldo doet zijn verhaal terwijl hij voor de derde keer de route van buslijn 20 rijdt. Het is een rustig traject, vertelt hij. 'Veel collega's houden daar wel van.' Zelf vindt hij het ook een leuke route, maar stiekem verlangt hij toch naar iets meer uitdaging. 'Een rit door een drukke straat houdt je alert. Dan ben je de hele tijd bezig met wat er op de weg gebeurt. Dat vind ikzelf wel leuk.'

Reynaldo werd verliefd op zijn huidige beroep nog voordat hij een auto had bestuurd. 'Ik nam altijd het openbaar vervoer naar school. Na een poosje raakte ik aan de praat met de buschauffeur. Hij begon me te vertellen hoe leuk zijn werk is. Toen heb ik mezelf aangemeld als buschauffeur bij HTM. En sinds dat ik hier werk, heb ik nog geen enkele slechte werkdag gehad.'

De HTM is druk opzoek naar meer enthousiaste bestuurders zoals Reynaldo. De vervoerder is sinds juni vorig jaar bezig met een 'grootscheepse wervingscampagne'. In het meest recente jaarverslag staat dat daarvoor onder meer trams en bussen worden bestickerd met slogans als 'Stap in de leukste baan van Den Haag'. Verder wordt ook het eigen personeel gestimuleerd om collega's te vinden, legt HTM-woordvoerder Marijke Poppelier uit.

Zo hebben de controleurs als ze op pad zijn stickers bij zich. 'Wanneer ze dan aan de praat raken met een reiziger en denken: 'Hé, dit is misschien wel een potentiële collega', dan kunnen ze die persoon een sticker meegeven met een QR-code erop. Wanneer die mensen de QR-code scannen kunnen ze hun gegevens achterlaten en worden uitgenodigd voor een gesprek. Zo vinden we hopelijk meer enthousiaste collega's.'

Het vinden van personeel is een 'constant punt van aandacht' vertelt Poppelier. Naast actief werven, probeert het vervoerbedrijf de uitstroom van personeel te voorkomen. Dat doet het onder andere door ritten beter op elkaar te laten aansluiten. Dat zou het afleggen van routes gemakkelijker maken voor de bestuurders.

Ook biedt de HTM sinds drie jaar de mogelijkheid aan buschauffeurs en trambestuurders om zich te laten bijscholen. Buschauffeurs kunnen zich bijvoorbeeld laten omscholen tot trambestuurders of OV-stewards en vice versa. Reynaldo maakte gebruik van die regeling. Toen hij begon, was hij alleen buschauffeur. Maar sinds twee jaar mag hij ook RandstadRail-trams besturen. Volgens FNV-bestuurder Eric Vermeulen heeft HTM dat advies van de vakbond overgenomen. Voordeel hiervan is, zegt Vermeulen, dat de afwisseling ervoor zorgt dat iemand beter presteert en minder werkdruk ervaart.

Vermeulen: 'Wanneer je de ene week in een tram rijdt en de andere week in een bus, geeft dat een gevoel van verlichting. Omdat je elke keer een nieuw voertuig aanstuurt, voelt het niet zo monotoon.'

Maar volgens de vakbond-bestuurder is dit niet de enige oplossing. Hij erkent dat het een werkweek beter draagbaar en leuker maakt, maar het zal een uitstroom niet enorm gaan verminderen. De uitstroom bestaat volgens hem vooral uit mensen die met pensioen gaan. En die blijven niet langer werken als ze meer mogen afwisselen. Volgens hem had de HTM zich daar eerder op moeten voorbereiden.

'Tien jaar geleden had je kunnen vaststellen dat de mensen van toen, nu tien jaar ouder zouden zijn. Je wist dus al dat een groot deel van je personeel met pensioen zou gaan. Maar daar is toen té weinig op ingespeeld.'

Toch zijn er ook andere factoren die bijdragen aan het personeelstekort die de HTM niet had kunnen voorzien. Zoals dat er bij de cao-onderhandelingen van vorig jaar werd afgesproken dat er extra rijdend personeel moest komen om de werkdruk te verlagen. Vermeulen: 'Die zijn er nog niet, maar dat verwijt ik ze niet. De arbeidsmarkt is nou eenmaal zoals die is.'

Het vervoerbedrijf merkt inderdaad dat de arbeidsmarkt is veranderd, vertelt HTM-woordvoerder Marijke Poppelier. 'Er gaan steeds meer mensen met pensioen. Daarnaast merken we ook dat het werven van personeel uitdagender is geworden. Voorheen was alleen een advertentie plaatsen al voldoende om mensen te vinden.'

HTM doet zijn uiterste om de personeelstekorten niet te laten leiden tot de uitval van ritten. Dat is volgens Poppelier het laatste dat het zou willen. 'Je wil een betrouwbare dienstregeling rijden. Mensen moeten erop kunnen vertrouwen dat de bus of tram komt wanneer er wordt gezegd dat die zou komen.'

Buschauffeur Reynaldo sluit zich aan bij de filosofie van het bedrijf. Hij moet er niet aan denken om zijn passagiers teleur te stellen door te vroeg, te laat of helemaal niet te komen. Reynaldo's toewijding blijkt wel als de chauffeur vertelt dat hij precies op tijd wil komen en de rit zo comfortabel mogelijk wil laten verlopen.

Hij heeft zelfs een theorie hoe je dit het beste kan aanpakken. 'Veel collega's denken dat je het meeste winst behaalt door sneller te rijden op de weg. Maar dat is niet zo', vertelt hij vol enthousiasme. 'Je behaalt de meeste winst op de stopplekken. Wanneer je daar alles goed door laat lopen heb je een comfortabele rit voor je passagier, omdat je niet de hele tijd aan het racen bent van halte naar halte. En je wint veel tijd, omdat je korter stilstaat.'