Haagse cardiologe wil einde maken aan medische discriminatie: 'Man is nog de standaard in onderzoek'

Els Olde Bijvank is gespecialiseerd in het vrouwenhart. 'Het mooiste vak dat er is', zo vertelt zij trots in Haags Bakkie. 'Er werd lang gedacht dat hartinfarcten niet zo vaak voorkomen bij vrouwen, maar vrouwen hebben wel degelijk regelmatig hartklachten. Een hartinfarct komt bij een vrouw alleen op een andere manier voor en ook hartfalen ziet er bij een vrouw anders uit dan bij een man.' Juist daarom is het volgens Els van levensbelang dat medische studies zowel bij vrouwen als bij mannen gedaan worden.

In de late jaren negentig van de vorige eeuw, werd duidelijk dat er te weinig medisch onderzoek werd gedaan bij vrouwen. 'Je had het Softenon-schandaal, waarbij een groep vrouwen een medicijn kreeg tegen slapeloosheid en ochtendmisselijkheid. Later bleek dat het voor misvormingen bij de baby zorgde, zoals ontbrekende of onderontwikkelde ledematen en organen. Sindsdien werden vrouwen een beetje beschermd tegen onderzoek. En ook hormonale schommelingen konden invloed hebben op studies.'

Hoewel dit de laatste tientallen wel iets is veranderd, zitten er nog steeds minder vrouwen in studies. Wat hiervoor de exacte reden is, is niet helemaal duidelijk. 'Wat we in elk geval wel zien, is dat vrouwen kritischer zijn als ze aan een studie meedoen. Ze zijn onzekerder over mogelijke bijwerkingen. En ze ervaren ook meer bijwerkingen, waardoor ze soms eerder stoppen met een onderzoek.'

Bij hart en vaatziekten zijn er veel verschillen tussen mannen en vrouwen. 'Kijk bijvoorbeeld naar een acuut hartinfarct, waarbij het hart te weinig zuurstof krijgt. Mannen krijgen vaak een pijnlijke druk op de borst door een verstopping in het bloedvat van het hart. Bij vrouwen komt dit ook wel voor, maar minder vaak. Zij hebben naast druk op de borst ook vaak andere klachten zoals extreme misselijkheid, moeheid en pijn tussen de schouderbladen.' En ook is minder vaak een verstopt bloedvat van het hart de oorzaak van het acute infarct.

Nu wordt vaak dezelfde behandeling toegepast bij vrouwen en mannen en krijgen ze ook dezelfde medicatie. 'Het is heel belangrijk om te weten of de dosering en het type medicatie voor vrouwen hetzelfde moet zijn. En daarom is het zo belangrijk dat ook zij meedoen aan studies. Dus mocht je als vrouw benaderd worden voor een onderzoek, wees enthousiast en doe mee.'

En echt niet bij elke studie hoeven bijwerkingen een zorg te zijn, benadrukt Els, die als algemeen cardioloog werkzaam is in het Haaglanden Medisch Centrum. 'Soms is het alleen het bijhouden van bepaalde gegevens.'